Chào bạn, có bao giờ bạn thắc mắc rằng khi người câm điếc cần giao tiếp với người nghe bình thường, ai sẽ là người giúp họ “phiên dịch” không? Và công việc phiên dịch đặc biệt này được gọi là gì? Có lẽ bạn đã từng thấy hình ảnh những người dùng tay ra hiệu, thoăn thoắt chuyển đổi ngôn ngữ giữa người nói và người không thể nghe, và cảm thấy tò mò về công việc này.
Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá và giải đáp tất tần tật những thắc mắc xoay quanh câu hỏi: “Phiên dịch cho người câm điếc gọi là gì?”. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về nghề phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu, từ tên gọi chính xác, vai trò, các hình thức phiên dịch, đến những kỹ năng cần thiết và cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực thú vị này. Cùng theo dõi nhé!
Tên gọi chính xác của “Phiên dịch cho người câm điếc” là gì?
Để trả lời câu hỏi chính xác nhất, “Phiên dịch cho người câm điếc” trong ngôn ngữ chuyên ngành và được sử dụng phổ biến hiện nay được gọi là “Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu” (tiếng Anh: Sign Language Interpreting).
Ngoài ra, chúng ta cũng có thể bắt gặp một số tên gọi khác như:
- Thông dịch ngôn ngữ ký hiệu: Đây là một cách gọi khác, mang ý nghĩa tương tự như “phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu”.
- Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu: Để chỉ người thực hiện công việc phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu.
- Người phiên dịch cho người глухонемой (câm điếc): Đây là cách gọi dân dã, thông thường trong tiếng Việt, tuy nhiên, trong văn bản chính thức hoặc môi trường chuyên nghiệp, chúng ta nên sử dụng thuật ngữ “phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu” để đảm bảo tính chính xác và trang trọng.
Vậy, từ nay, khi muốn nhắc đến công việc “phiên dịch cho người câm điếc”, bạn hãy tự tin sử dụng thuật ngữ “Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu” nhé!
Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu là gì?
Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu là quá trình chuyển đổi ngôn ngữ giữa ngôn ngữ ký hiệu (thường là Ngôn ngữ ký hiệu Việt Nam – VSL) và ngôn ngữ nói (thường là tiếng Việt). Nói một cách đơn giản, phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu là cầu nối giao tiếp giữa người глухонемой và người nghe bình thường.
Công việc này không chỉ đơn thuần là “dịch từ sang từ”, mà còn đòi hỏi phiên dịch viên phải hiểu sâu sắc về cả hai ngôn ngữ, văn hóa của cộng đồng người глухонемой và người nghe, cũng như nắm vững các kỹ năng phiên dịch chuyên nghiệp.
Ví dụ:
- Trong một buổi họp, phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu sẽ đứng cạnh người глухонемой và chuyển đổi lời nói của người tham dự sang ngôn ngữ ký hiệu để người глухонемой có thể hiểu được nội dung cuộc họp. Ngược lại, khi người глухонемой muốn phát biểu ý kiến, phiên dịch viên sẽ chuyển đổi ngôn ngữ ký hiệu của họ sang tiếng Việt để những người khác trong cuộc họp có thể hiểu được.
- Trong một chương trình truyền hình, phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu thường xuất hiện ở góc màn hình, thực hiện phiên dịch đồng thời nội dung chương trình sang ngôn ngữ ký hiệu, giúp người глухонемой tiếp cận thông tin và giải trí như mọi người.
Vai trò quan trọng của phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu
Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xóa bỏ rào cản giao tiếp giữa người глухонемой và cộng đồng người nghe. Công việc này mang lại những lợi ích to lớn, có thể kể đến như:
- Đảm bảo quyền tiếp cận thông tin: Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu giúp người глухонемой tiếp cận thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, như giáo dục, y tế, pháp luật, truyền thông, văn hóa, giải trí… Điều này giúp họ bình đẳng trong việc tiếp cận tri thức và tham gia vào các hoạt động xã hội.
- Tăng cường sự hòa nhập xã hội: Khi giao tiếp được dễ dàng hơn, người глухонемой có thể tự tin hơn trong giao tiếp, mở rộng mối quan hệ, tham gia vào các hoạt động cộng đồng, và đóng góp vào sự phát triển xã hội.
- Nâng cao chất lượng cuộc sống: Khả năng giao tiếp tốt hơn giúp người глухонемой tự chủ hơn trong cuộc sống, giải quyết các vấn đề cá nhân, bảo vệ quyền lợi của mình, và nâng cao chất lượng cuộc sống về mọi mặt.
- Thúc đẩy sự hiểu biết và tôn trọng: Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về ngôn ngữ ký hiệu và văn hóa глухонемой, xóa bỏ định kiến và kỳ thị, thúc đẩy sự hiểu biết và tôn trọng giữa người nghe và người глухонемой.
Các hình thức phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu phổ biến
Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào ngữ cảnh giao tiếp và nhu cầu của người sử dụng. Một số hình thức phổ biến bao gồm:
1. Phiên dịch trực tiếp (In-person Interpreting)
Đây là hình thức phiên dịch truyền thống và phổ biến nhất, trong đó phiên dịch viên có mặt trực tiếp tại địa điểm giao tiếp, cùng với người глухонемой và người nghe. Phiên dịch viên sẽ đứng cạnh hoặc ngồi gần người глухонемой, và thực hiện phiên dịch đồng thời hoặc liên tiếp tùy theo tình huống.
Ưu điểm:
- Tính linh hoạt cao: Phiên dịch viên có thể quan sát trực tiếp ngữ cảnh giao tiếp, điều chỉnh tốc độ và phương pháp phiên dịch linh hoạt theo tình huống.
- Tương tác trực tiếp: Tạo điều kiện cho sự tương tác tự nhiên và gần gũi giữa người глухонемой và người nghe.
- Đảm bảo chất lượng phiên dịch cao: Phiên dịch viên có thể nắm bắt đầy đủ thông tin, ngữ điệu, và cảm xúc của người nói để truyền tải chính xác đến người глухонемой.
Ứng dụng:
- Các cuộc họp, hội nghị, hội thảo
- Các buổi phỏng vấn, tư vấn, đàm phán
- Các lớp học, buổi giảng dạy, đào tạo
- Các sự kiện văn hóa, thể thao, giải trí
- Các cuộc gặp gỡ cá nhân, giao tiếp hàng ngày
2. Phiên dịch từ xa (Remote Interpreting)
Với sự phát triển của công nghệ, hình thức phiên dịch từ xa ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và dịch bệnh. Phiên dịch viên sẽ sử dụng các nền tảng trực tuyến (ví dụ: video call, hội nghị trực tuyến) để phiên dịch từ xa cho người глухонемой và người nghe, không cần phải có mặt trực tiếp cùng địa điểm.
Ưu điểm:
- Tiết kiệm chi phí và thời gian: Không cần di chuyển, giảm thiểu chi phí đi lại và thời gian chờ đợi.
- Linh hoạt về địa điểm: Phiên dịch viên có thể làm việc từ bất cứ đâu có kết nối internet, phục vụ nhu cầu phiên dịch ở mọi địa điểm.
- Tiếp cận dịch vụ phiên dịch dễ dàng hơn: Người глухонемой ở vùng sâu vùng xa, hoặc những nơi thiếu phiên dịch viên có thể tiếp cận dịch vụ phiên dịch từ xa một cách thuận tiện.
Ứng dụng:
- Các cuộc họp trực tuyến, hội thảo web
- Tư vấn y tế từ xa (telehealth)
- Hỗ trợ khách hàng trực tuyến
- Giáo dục trực tuyến
- Các phiên tòa, thủ tục pháp lý trực tuyến
3. Phiên dịch song ngữ (Bilingual Interpreting)
Trong một số trường hợp, phiên dịch viên có thể cần phiên dịch giữa hai ngôn ngữ ký hiệu khác nhau, hoặc giữa ngôn ngữ ký hiệu và một ngôn ngữ nói khác (không phải tiếng Việt). Đây gọi là phiên dịch song ngữ.
Ví dụ:
- Phiên dịch giữa Ngôn ngữ ký hiệu Việt Nam (VSL) và Ngôn ngữ ký hiệu Mỹ (ASL) trong các sự kiện quốc tế có sự tham gia của người глухонемой đến từ nhiều quốc gia.
- Phiên dịch giữa VSL và tiếng Anh trong các buổi giao lưu, hợp tác quốc tế với người глухонемой nước ngoài.
Hình thức phiên dịch này đòi hỏi phiên dịch viên phải thông thạo ít nhất hai ngôn ngữ, và có kiến thức sâu rộng về văn hóa của các cộng đồng ngôn ngữ liên quan.
Kỹ năng cần thiết để trở thành phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu chuyên nghiệp
Để trở thành một phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu chuyên nghiệp, bạn cần trang bị cho mình nhiều kỹ năng và phẩm chất, bao gồm:
- Thông thạo ngôn ngữ ký hiệu: Đây là kỹ năng quan trọng nhất. Bạn cần học và thực hành ngôn ngữ ký hiệu một cách bài bản, nhuần nhuyễn, nắm vững từ vựng, ngữ pháp, và các sắc thái biểu cảm của ngôn ngữ.
- Thông thạo ngôn ngữ nói: Bạn cũng cần có khả năng tiếng Việt (hoặc ngôn ngữ nói khác) xuất sắc, cả về nghe, nói, đọc, viết, để có thể hiểu và diễn đạt chính xác, lưu loát.
- Kỹ năng phiên dịch chuyên nghiệp: Bạn cần được đào tạo về các nguyên tắc, kỹ thuật, và phương pháp phiên dịch, như kỹ năng ghi nhớ, kỹ năng diễn đạt, kỹ năng xử lý tình huống, kỹ năng làm việc nhóm…
- Kiến thức văn hóa: Hiểu biết về văn hóa, phong tục tập quán, và các giá trị của cộng đồng người глухонемой là vô cùng quan trọng để phiên dịch viên có thể truyền tải thông điệp một cách chính xác và phù hợp với ngữ cảnh văn hóa.
- Kỹ năng giao tiếp và ứng xử: Phiên dịch viên cần có kỹ năng giao tiếp tốt, lịch sự, tôn trọng, và nhạy bén trong ứng xử, để tạo dựng mối quan hệ tốt với cả người глухонемой và người nghe.
- Đạo đức nghề nghiệp: Phiên dịch viên cần tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, giữ bí mật thông tin cá nhân của khách hàng, và luôn đặt lợi ích của người глухонемой lên hàng đầu.
- Sức khỏe tốt và sự kiên nhẫn: Công việc phiên dịch có thể đòi hỏi sức khỏe tốt, sự tập trung cao độ, và khả năng làm việc dưới áp lực. Bạn cũng cần có tính kiên nhẫn, chịu khó, và yêu thích công việc này.
Cơ hội nghề nghiệp và đào tạo phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu tại Việt Nam
Nhu cầu về phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu ngày càng tăng cao tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh xã hội ngày càng quan tâm đến quyền của người khuyết tật và sự hòa nhập cộng đồng. Cơ hội nghề nghiệp cho phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu là rất rộng mở, bạn có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như:
- Giáo dục: Phiên dịch trong các trường học, trung tâm giáo dục đặc biệt, các chương trình đào tạo nghề cho người глухонемой.
- Y tế: Phiên dịch tại bệnh viện, phòng khám, các cơ sở y tế, giúp người глухонемой tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
- Pháp luật: Phiên dịch tại tòa án, cơ quan công an, văn phòng luật sư, đảm bảo quyền tiếp cận công lý cho người глухонемой.
- Truyền thông và giải trí: Phiên dịch trong các chương trình truyền hình, sự kiện, hội nghị, hội thảo, giúp người глухонемой tiếp cận thông tin và giải trí.
- Tổ chức phi chính phủ (NGOs) và tổ chức của người khuyết tật: Phiên dịch cho các dự án, hoạt động hỗ trợ người глухонемой.
- Phiên dịch tự do (freelance): Cung cấp dịch vụ phiên dịch theo yêu cầu cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp.
Đào tạo phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu tại Việt Nam:
Hiện nay, tại Việt Nam đã có một số chương trình đào tạo ngắn hạn và dài hạn về ngôn ngữ ký hiệu và phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu, được tổ chức bởi các trường đại học, trung tâm đào tạo, và tổ chức của người глухонемой. Bạn có thể tìm hiểu thông tin chi tiết về các khóa học này trên internet hoặc liên hệ trực tiếp với các đơn vị đào tạo để được tư vấn.
Một số đơn vị đào tạo (tham khảo):
- Trường Đại học Sư phạm Hà Nội: Có khoa Giáo dục Đặc biệt, có thể có các khóa đào tạo ngắn hạn hoặc chuyên đề về ngôn ngữ ký hiệu.
- Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Đặc biệt (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam): Thường xuyên tổ chức các khóa tập huấn, bồi dưỡng về giáo dục đặc biệt, có thể bao gồm nội dung về ngôn ngữ ký hiệu.
- Các tổ chức của người глухонемой: Hội Người глухонемой Việt Nam và các chi hội địa phương có thể tổ chức các lớp dạy ngôn ngữ ký hiệu và chia sẻ kinh nghiệm phiên dịch.
(Lưu ý: Thông tin về các đơn vị đào tạo có thể thay đổi theo thời gian, bạn nên chủ động tìm kiếm thông tin cập nhật nhất.)
Câu chuyện truyền cảm hứng về phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu
Có rất nhiều câu chuyện cảm động và truyền cảm hứng về những phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu đã tận tâm, nhiệt huyết với công việc, mang lại cầu nối giao tiếp và cơ hội hòa nhập cho người
Ví dụ, có những phiên dịch viên đã dành cả cuộc đời mình để phiên dịch trong các lớp học đặc biệt, giúp trẻ em глухонемой tiếp cận tri thức và phát triển bản thân. Cũng có những phiên dịch viên đã không ngại khó khăn, theo chân người глухонемой đến những vùng sâu vùng xa, phiên dịch trong các buổi khám bệnh, tư vấn pháp lý, giúp họ bảo vệ quyền lợi và tiếp cận các dịch vụ thiết yếu.
Những câu chuyện này cho thấy rằng, nghề phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu không chỉ là một công việc, mà còn là một sứ mệnh cao cả, mang lại giá trị nhân văn sâu sắc và góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Kết luận: Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu – Cầu nối yêu thương và hòa nhập
Phiên dịch cho người câm điếc được gọi là “Phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu”. Đây là một nghề nghiệp chuyên nghiệp, ý nghĩa, và ngày càng có vai trò quan trọng trong xã hội hiện đại. Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu không chỉ là người chuyển đổi ngôn ngữ, mà còn là cầu nối văn hóa, cầu nối yêu thương, giúp người глухонемой và người nghe xích lại gần nhau hơn, thấu hiểu nhau hơn, và cùng nhau xây dựng một cộng đồng hòa nhập và phát triển.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nghề phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu và giải đáp được thắc mắc ban đầu. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc muốn chia sẻ thêm thông tin, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới nhé!
