Chào bạn, có bao giờ bạn cảm thấy khó khăn khi nghe người khác nói chuyện, đặc biệt là ở những nơi ồn ào? Hay bạn thường xuyên phải yêu cầu người khác nhắc lại lời nói? Nếu vậy, có lẽ bạn đã từng nghe đến máy trợ thính. Nhưng máy trợ thính là gì? Nó hoạt động như thế nào và có những loại nào? Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá tất tần tật về “người bạn” nhỏ bé nhưng vô cùng hữu ích này nhé!
Máy trợ thính là gì? Định nghĩa và nguyên lý hoạt động
Định nghĩa máy trợ thính
Bạn có thể hiểu đơn giản, máy trợ thính là một thiết bị điện tử nhỏ, được thiết kế để khuếch đại âm thanh, giúp những người bị suy giảm thính lực nghe rõ hơn. Nó giống như một chiếc “loa mini” dành riêng cho đôi tai của bạn vậy! Máy trợ thính không phải là “thuốc tiên” chữa khỏi hoàn toàn bệnh điếc, nhưng nó là một công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp cải thiện đáng kể khả năng nghe và giao tiếp của người sử dụng.
Nguyên lý hoạt động cơ bản của máy trợ thính
Vậy chiếc máy nhỏ bé này hoạt động như thế nào mà lại có thể “biến hóa” âm thanh kỳ diệu đến vậy? Nguyên lý hoạt động của máy trợ thính khá đơn giản và thông minh:
- Microphone thu âm thanh: Máy trợ thính được trang bị một microphone siêu nhỏ, có nhiệm vụ thu nhận âm thanh từ môi trường xung quanh, bao gồm cả tiếng nói và các âm thanh khác.
- Bộ khuếch đại xử lý âm thanh: Âm thanh sau khi được microphone thu vào sẽ được chuyển đến bộ khuếch đại. Tại đây, âm thanh sẽ được xử lý và khuếch đại lớn hơn, đặc biệt là những âm thanh ở tần số mà người sử dụng gặp khó khăn khi nghe. Các máy trợ thính hiện đại còn có khả năng lọc tạp âm, giảm tiếng ồn, giúp âm thanh trở nên rõ ràng và dễ nghe hơn.
- Loa phát âm thanh đã khuếch đại: Cuối cùng, âm thanh đã được khuếch đại sẽ được truyền qua loa và phát vào ống tai của người sử dụng, giúp họ nghe rõ hơn những âm thanh mà trước đây họ khó hoặc không thể nghe thấy.
Các loại máy trợ thính phổ biến hiện nay
Thế giới máy trợ thính vô cùng đa dạng, với nhiều kiểu dáng, kích thước và tính năng khác nhau, đáp ứng nhu cầu và sở thích của từng người. Chúng ta hãy cùng nhau điểm qua một số loại máy trợ thính phổ biến hiện nay nhé:
Máy trợ thính đeo sau tai (BTE – Behind-The-Ear)
- Đặc điểm: Đây là loại máy trợ thính truyền thống và phổ biến nhất. Máy được đặt sau vành tai, kết nối với một ống nhỏ dẫn âm thanh vào ống tai.
- Ưu điểm: Công suất khuếch đại lớn, phù hợp với nhiều mức độ suy giảm thính lực, dễ dàng điều chỉnh và vệ sinh, pin thường có tuổi thọ cao.
- Nhược điểm: Kích thước lớn hơn so với các loại máy khác, có thể dễ bị lộ ra ngoài, một số người có thể cảm thấy vướng víu khi đeo kính hoặc đội mũ.
- Phù hợp: Người lớn tuổi, trẻ em, người có mức độ suy giảm thính lực từ nhẹ đến nặng.
Máy trợ thính trong tai (ITE – In-The-Ear)
- Đặc điểm: Loại máy này được thiết kế vừa vặn với khuôn tai của từng người, đặt hoàn toàn trong lòng ống tai ngoài.
- Ưu điểm: Kín đáo hơn máy BTE, dễ sử dụng, microphone hướng ra phía trước giúp thu âm thanh tự nhiên hơn.
- Nhược điểm: Công suất khuếch đại thường nhỏ hơn máy BTE, ít tính năng hiện đại, khó vệ sinh hơn, pin nhỏ nên tuổi thọ ngắn hơn.
- Phù hợp: Người lớn tuổi, người có mức độ suy giảm thính lực từ nhẹ đến vừa, ưu tiên tính thẩm mỹ và sự tiện lợi.
Máy trợ thính trong ống tai (ITC – In-The-Canal)
- Đặc điểm: Tương tự máy ITE nhưng kích thước nhỏ hơn, đặt sâu hơn trong ống tai, chỉ lộ ra một phần nhỏ ở cửa ống tai.
- Ưu điểm: Rất kín đáo, khó bị phát hiện, chất lượng âm thanh tốt hơn máy ITE.
- Nhược điểm: Công suất khuếch đại nhỏ, ít tính năng, khó điều chỉnh và vệ sinh, không phù hợp với người có ráy tai ướt hoặc ống tai nhỏ.
- Phù hợp: Người trẻ tuổi, người có mức độ suy giảm thính lực nhẹ đến vừa, ưu tiên tính thẩm mỹ và sự kín đáo tối đa.
Máy trợ thính hoàn toàn trong ống tai (CIC – Completely-In-Canal)
- Đặc điểm: Loại máy nhỏ nhất, đặt hoàn toàn trong ống tai, gần như vô hình khi nhìn từ bên ngoài.
- Ưu điểm: Cực kỳ kín đáo, thẩm mỹ cao, ít gây tiếng ồn gió.
- Nhược điểm: Công suất khuếch đại hạn chế, ít tính năng, khó điều chỉnh và vệ sinh nhất, pin rất nhỏ, giá thành cao.
- Phù hợp: Người trẻ tuổi, người có mức độ suy giảm thính lực nhẹ, cực kỳ chú trọng đến tính thẩm mỹ và sự kín đáo.
Máy trợ thính không dây/vô hình (RIC/RITE – Receiver-In-Canal/Receiver-In-The-Ear, IIC – Invisible-In-Canal)
- Đặc điểm: Đây là dòng máy trợ thính hiện đại, kết hợp ưu điểm của máy BTE và máy CIC. Bộ phận thu và xử lý âm thanh đặt sau tai (như BTE), nhưng loa được đặt trong ống tai (như CIC), kết nối bằng dây dẫn siêu nhỏ. Máy IIC còn nhỏ gọn hơn CIC và đặt sâu hơn trong ống tai, gần như “vô hình”.
- Ưu điểm: Khuếch đại âm thanh tốt, chất lượng âm thanh tự nhiên, thoải mái khi đeo, ít gây bí tắc ống tai, một số mẫu có tính năng kết nối không dây Bluetooth.
- Nhược điểm: Giá thành thường cao hơn các loại máy truyền thống, cần được điều chỉnh bởi chuyên gia thính học.
- Phù hợp: Nhiều đối tượng, đặc biệt là người có mức độ suy giảm thính lực từ nhẹ đến vừa, mong muốn chất lượng âm thanh tốt, thoải mái và thẩm mỹ.
Ai cần sử dụng máy trợ thính?
Các dấu hiệu nhận biết cần sử dụng máy trợ thính
Làm sao để biết bạn hoặc người thân có cần đến sự trợ giúp của máy trợ thính hay không? Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo suy giảm thính lực mà bạn nên lưu ý:
- Khó nghe tiếng nói nhỏ hoặc tiếng thì thầm: Bạn thường xuyên phải yêu cầu người khác nói to hơn hoặc nhắc lại lời nói, đặc biệt là trong môi trường ồn ào.
- Nghe kém trong môi trường ồn ào: Bạn gặp khó khăn khi nghe và trò chuyện ở những nơi đông người, nhà hàng, quán cà phê, hoặc khi có nhiều tiếng ồn xung quanh.
- Nghe tiếng chuông điện thoại, tiếng tivi nhỏ hơn trước: Bạn phải tăng âm lượng tivi, điện thoại lớn hơn mức bình thường để nghe rõ.
- Cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng khi phải cố gắng nghe: Bạn cảm thấy đuối sức, căng thẳng sau mỗi cuộc trò chuyện hoặc khi phải tập trung nghe trong thời gian dài.
- Tránh né các hoạt động xã hội: Bạn dần ngại giao tiếp, hạn chế tham gia các hoạt động xã hội vì sợ không nghe rõ hoặc không theo kịp cuộc trò chuyện.
- Người thân, bạn bè phàn nàn về việc bạn nghe kém: Những người xung quanh nhận thấy bạn thường xuyên không nghe rõ hoặc phản ứng chậm với âm thanh.
Các đối tượng nên sử dụng máy trợ thính
- Người lớn tuổi bị suy giảm thính lực tuổi già (lão thính): Đây là đối tượng phổ biến nhất cần sử dụng máy trợ thính. Tuổi tác cao khiến các tế bào thần kinh thính giác bị lão hóa, dẫn đến suy giảm thính lực.
- Người bị suy giảm thính lực do tiếng ồn: Những người làm việc trong môi trường ồn ào (nhà máy, công trường, vũ trường…) hoặc thường xuyên nghe nhạc lớn có nguy cơ cao bị suy giảm thính lực do tiếng ồn.
- Người bị suy giảm thính lực do bệnh lý: Một số bệnh lý như viêm tai giữa, xốp xơ tai, u dây thần kinh thính giác… có thể gây suy giảm thính lực và cần sử dụng máy trợ thính.
- Trẻ em bị suy giảm thính lực bẩm sinh hoặc mắc phải: Trẻ em bị suy giảm thính lực cần được can thiệp sớm bằng máy trợ thính để phát triển ngôn ngữ và giao tiếp bình thường.
Lợi ích “vàng” của máy trợ thính
Máy trợ thính không chỉ đơn thuần là thiết bị hỗ trợ nghe, mà còn mang lại những lợi ích vô cùng to lớn, cải thiện chất lượng cuộc sống của người sử dụng:
Cải thiện khả năng nghe và giao tiếp
- Nghe rõ hơn âm thanh: Máy trợ thính giúp khuếch đại âm thanh, đặc biệt là những âm thanh tần số cao (như tiếng phụ nữ, trẻ em, tiếng chim hót…) mà người suy giảm thính lực thường khó nghe, giúp họ nghe rõ hơn trong nhiều môi trường khác nhau.
- Giao tiếp dễ dàng hơn: Khi nghe rõ hơn, người sử dụng máy trợ thính có thể giao tiếp trôi chảy hơn, tự tin hơn trong các cuộc trò chuyện, giảm thiểu sự hiểu lầm và căng thẳng trong giao tiếp.
- Tham gia các hoạt động xã hội: Khả năng nghe tốt hơn giúp người sử dụng máy trợ thính tự tin tham gia các hoạt động xã hội, gặp gỡ bạn bè, người thân, tham gia các sự kiện cộng đồng, không còn cảm thấy bị cô lập hay tách biệt.
Nâng cao chất lượng cuộc sống
- Giảm mệt mỏi và căng thẳng: Việc cố gắng lắng nghe khiếm thính có thể gây mệt mỏi và căng thẳng. Máy trợ thính giúp giảm bớt gánh nặng cho đôi tai, giúp người sử dụng cảm thấy thoải mái và thư giãn hơn.
- Cải thiện sức khỏe tinh thần: Suy giảm thính lực không được điều trị có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như cô đơn, trầm cảm, lo âu. Máy trợ thính giúp cải thiện khả năng giao tiếp, giảm cảm giác cô lập, từ đó nâng cao sức khỏe tinh thần và cảm xúc.
- Tăng cường sự an toàn: Nghe rõ âm thanh xung quanh giúp người sử dụng máy trợ thính nhận biết được các nguy hiểm tiềm ẩn (tiếng còi xe, tiếng bước chân…), tăng cường sự an toàn trong sinh hoạt hàng ngày.
Phòng ngừa các vấn đề sức khỏe liên quan đến suy giảm thính lực
- Giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ: Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, suy giảm thính lực không được điều trị có thể làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ ở người lớn tuổi. Sử dụng máy trợ thính có thể giúp giảm nguy cơ này.
- Cải thiện sức khỏe tim mạch: Một số nghiên cứu cho thấy, suy giảm thính lực có liên quan đến các vấn đề tim mạch. Cải thiện thính lực có thể góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch tổng thể.
- Ngăn ngừa ù tai: Trong một số trường hợp, sử dụng máy trợ thính có thể giúp giảm hoặc ngăn ngừa tình trạng ù tai do suy giảm thính lực gây ra.
Hướng dẫn chọn máy trợ thính phù hợp
Việc lựa chọn máy trợ thính phù hợp là vô cùng quan trọng để đảm bảo hiệu quả và sự thoải mái khi sử dụng. Dưới đây là một số bước và lưu ý quan trọng khi chọn máy trợ thính:
Thăm khám và tư vấn bởi chuyên gia thính học
- Khám thính lực: Bước đầu tiên và quan trọng nhất là bạn cần đến các phòng khám chuyên khoa tai mũi họng hoặc trung tâm thính học uy tín để được khám và đo thính lực đồ. Kết quả đo thính lực đồ sẽ giúp xác định chính xác mức độ và loại suy giảm thính lực của bạn.
- Tư vấn bởi chuyên gia: Dựa trên kết quả đo thính lực đồ và nhu cầu sử dụng của bạn, chuyên gia thính học sẽ tư vấn và đề xuất loại máy trợ thính phù hợp nhất. Họ sẽ giải thích về các loại máy, tính năng, ưu nhược điểm và giúp bạn lựa chọn được máy trợ thính tối ưu.
Xác định mức độ và loại suy giảm thính lực
- Mức độ suy giảm thính lực: Kết quả đo thính lực đồ sẽ cho biết bạn bị suy giảm thính lực ở mức độ nào (nhẹ, vừa, nặng, sâu). Mức độ suy giảm thính lực sẽ quyết định công suất khuếch đại cần thiết của máy trợ thính.
- Loại suy giảm thính lực: Có nhiều loại suy giảm thính lực khác nhau (ví dụ: suy giảm thính lực dẫn truyền, suy giảm thính lực thần kinh giác quan, suy giảm thính lực hỗn hợp). Loại suy giảm thính lực sẽ ảnh hưởng đến việc lựa chọn kiểu dáng và tính năng của máy trợ thính.
Lựa chọn kiểu dáng và tính năng máy trợ thính
- Kiểu dáng máy: Như đã đề cập ở trên, có nhiều kiểu dáng máy trợ thính khác nhau (BTE, ITE, ITC, CIC, RIC/RITE, IIC). Hãy cân nhắc về mức độ suy giảm thính lực, sở thích cá nhân, tính thẩm mỹ và sự thoải mái khi đeo để lựa chọn kiểu dáng phù hợp.
- Tính năng máy: Các máy trợ thính hiện đại ngày nay được trang bị nhiều tính năng tiên tiến như:
- Lọc tạp âm, giảm tiếng ồn: Giúp nghe rõ hơn trong môi trường ồn ào.
- Khả năng định hướng âm thanh: Tập trung vào âm thanh phía trước, giảm tiếng ồn xung quanh.
- Kết nối Bluetooth: Kết nối với điện thoại thông minh, tivi, máy tính để nghe nhạc, đàm thoại trực tiếp qua máy trợ thính.
- ChốngFeedback (hú rít): Ngăn chặn tiếng hú rít khó chịu khi sử dụng máy trợ thính.
- Điều khiển từ xa: Điều chỉnh âm lượng, chương trình nghe dễ dàng qua remote hoặc ứng dụng trên điện thoại.
- Sạc pin: Thay vì sử dụng pin tiểu, một số máy trợ thính có thể sạc pin, tiện lợi và tiết kiệm chi phí. Hãy lựa chọn máy trợ thính có các tính năng phù hợp với nhu cầu và lối sống của bạn.
Cân nhắc về giá cả và thương hiệu
- Giá cả: Giá máy trợ thính rất đa dạng, từ vài triệu đến vài chục triệu đồng một chiếc, tùy thuộc vào loại máy, tính năng và thương hiệu. Hãy cân nhắc ngân sách của bạn để lựa chọn máy trợ thính phù hợp với khả năng tài chính.
- Thương hiệu: Nên ưu tiên lựa chọn máy trợ thính từ các thương hiệu uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được nhiều người tin dùng và có chế độ bảo hành tốt. Một số thương hiệu máy trợ thính nổi tiếng thế giới như: Oticon (Đan Mạch),
Máy trợ thính không chỉ là một thiết bị y tế đơn thuần, mà còn là “người bạn” đồng hành đáng tin cậy, mở ra một thế giới âm thanh sống động và tươi đẹp hơn cho những người gặp khó khăn về thính lực. Chúng giúp chúng ta kết nối với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, tham gia vào các hoạt động xã hội, và tận hưởng trọn vẹn những âm thanh tuyệt vời của cuộc sống.Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các vấn đề về thính lực, đừng ngần ngại tìm đến các chuyên gia thính học để được tư vấn và hỗ trợ nhé. Việc sử dụng máy trợ thính kịp thời và đúng cách sẽ giúp bạn cải thiện đáng kể khả năng nghe, nâng cao chất lượng cuộc sống và tự tin tận hưởng mọi khoảnh khắc tươi đẹp xung quanh. Hy vọng rằng bài viết này đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích về máy trợ thính là gì và giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về “người bạn nhỏ bé” nhưng vô cùng quan trọng này.
